һис бер нигеҙһеҙ

столетие основания города — ҡалаға нигеҙ һалыныуҙың йөҙ йыллығы

искусственное основание — яһалма нигеҙ

без всякого основания — һис бер нигеҙһеҙ

на каком основании? — ни сәбәпле?

основание треугольника — өсмөйөш нигеҙе

органические основания — органик нигеҙҙәр

до основания — бөткәнсе, нигеҙенә (төбөнә) тиклем

сорвать яблоко с яблони — алмағастан алма өҙөп алыу

уйти с собрания — йыйылыштан сығып китеү

удалить с урока — дәрестән сығарып ебәреү

отдохнуть с полчаса — ярты сәғәттәй ял итеү

прожить в деревне с месяц — ауылда бер айға яҡын йәшәү

он получил с десяток писем — ул унлап хат алды

с месяц назад — бер ай самаһы элек

отъехать с километр — бер километр самаһы китеү

он служит с месяц — ул бер айға яҡын хеҙмәт итә

девочка ростом с маму — әсәһендәй буйлы ҡыҙыҡай

идти с мамой — әсәй менән барыу

поговорить с друзьями — дуҫтар менән һөйләшеү

платок с бахромой — суҡлы шәл

книга с иллюстрациями — рәсемле китап

человек с ружьём — мылтыҡлы кеше

хлеб с маслом — май яғылған икмәк

мешок с мукой — он һалынған тоҡ

ведро с молоком — һөт һалынған күнәк

есть с жадностью — ҡомһоҙланып ашау

слушать с восхищением — һоҡланып тыңлау

идти с песнями — йырлап барыу

проснуться с головной болью — баш ауыртып уяныу

мыть с мылом — һабынлап йыуыу

броситься с кулаками — кемгәлер йоҙроҡ менән ташланыу

послать с курьером — курьер менән ебәреү

у него плохо с сердцем — уның йөрәге ауырта

с самолётом произошла авария — самолёт менән авария булған

явиться с докладом — доклад менән килеү

обратиться с просьбой — үтенес менән мөрәжәғәт итеү

сделать с намерением — маҡсат менән эшләү

познакомить с девушкой — ҡыҙ менән таныштырыу

сравнить с оригиналом — төп нөсхә менән сағыштырыу

согласиться с выводами — һығымталар менән ризалашыу

быть осторожным с огнём — ут менән һаҡ булыу

с миру по нитке – голому рубашка — ил төкөрһә – күл булыр

вернуться с Кавказа — Кавказдан ҡайтыу

напасть на врага с тыла — дошманға тылдан һөжүм итеү

наблюдать за ходом боя с высоты — һуғыш барышын ҡалҡыулыҡтан күҙәтеү

цветы с юга — көньяҡ сәскәләре

картина с выставки — күргәҙмәнән алынған картина

телеграмма с дороги — юлдан килгән телеграмма

с детства — бала саҡтан алып

с первых же дней — беренсе көндәрҙән алып

приготовить с вечера — кистән әҙерләп ҡуйыу

с утра до ночи — иртәнән кискә тиклем

с весны до осени — яҙҙан алып көҙгә тиклем

получить деньги с заказчика — заказ биреүсенән аҡса алыу

урожай с гектара — (һәр) гектарҙан алынған уңыш

брать пример с матери — әсәйҙән үрнәк алыу

перевести с башкирского языка — башҡортсанан тәржемә итеү

копия с документа — документтың күсермәһе

с разрешения родителей — ата-әсәнең рөхсәте менән

с вашего согласия — һеҙҙең ризалығығыҙ буйынса

с согласия автора — автор ризалығы буйынса

умереть с голоду — астан үлеү

писать с большой буквы — ҙур хәреф менән яҙыу

торговать с рук — ҡулдан һатыу

влюбиться с первого взгляда — бер күреүҙән ғашиҡ булыу

кормить ребёнка с ложечки — баланы ҡалаҡ менән ашатыу

базис колонны — колоннаның нигеҙе

свинец – веский металл — ҡурғаш – тос металл

веский довод — төплө дәлил

веское замечание — нигеҙле иҫкәрмә

отвергнуть домогательства чьи-л. — берәйһенең нигеҙһеҙ талабын кире ҡағыу

разобраться в сути — айышына төшөнөү

суть проблемы — эштең нигеҙе

по сути дела — асылда, ысынында

они суть разные формы одного явления — улар бер үк күренештең айырым формалары булып тора

гладить по голове — баштан һыйпау

идти по улице — урамдан барыу, урам буйлап барыу

разложить книги по столу — китаптарҙы өҫтәлгә таратып ташлау

рассадить по местам — урындарға ултыртып сығыу

разлить по стаканам — стакандарға ҡойоп сығыу

смотреть по сторонам — тирә-яҡҡа ҡарау

ходить по театрам — театрҙарға йөрөү

тоска по родине — тыуған илде һағыныу

соскучиться по детям — балаларҙы юҡһыныу

в каждой комнате по одному окну — һәр бүлмәлә берәр тәҙрә

все купили по одной книге — бөтәһе лә берәр китап һатып алды

заниматься по часу в день — көнөнә берәр сәғәт шөғөлләнеү

клевать по зёрнышку — бөртөкләп сүпләү

платить по часам — сәғәтләп түләү

расфасовать яблоки по килограмму — алманы килограмлап үлсәп төрөү

стоять по пояс в воде — билгә ҡәҙәр һыу эсендә тороу

снег по колено — ҡар тубыҡтан

прочитать с первой по десятую главу — беренсенән унынсы бүлеккә тиклем уҡыу

по сей день — ошо көнгә тиклем

по два — икешәрләп

по три — өсәрләп

по четыре — дүртәрләп

по пятеро — бишәрләп

по шестеро — алтышарлап

по истечении срока — ваҡыты уҙғандан һуң

по окончании работы — эш бөткәс

ходить по комнате — бүлмәлә йөрөү

гулять по саду — баҡсала йөрөү

путешествовать по стране — ил буйлап сәйәхәт итеү

гладить по шерсти — йөндөң ыңғайына һыпырыу

идти по ветру — ел ыңғайына барыу

идти по следу зверя — йәнлектең эҙенән барыу

плыть по течению — ағым ыңғайына йөҙөү

жить по правде — дөрөҫлөк менән йәшәү

уехать по совету врачей — табиптарҙың кәңәше буйынса китеү

уволиться по собственному желанию — үҙ теләгең менән эштән китеү

писать по старой орфографии — иҫке орфография буйынса яҙыу

движение по графику — график буйынса хәрәкәт

судить по внешности — тышҡы ҡиәфәткә ҡарап фекер йөрөтөү

послать по почте — почта менән ебәреү

говорить по телефону — телефондан һөйләшеү

передать по радио — радио аша тапшырыу

отсутствовать по болезни — ауырыу сәбәпле булмау

ошибиться по рассеянности — хәтерһеҙлек арҡаһында яңылышыу

работы по озеленению города — ҡаланы йәшелләндереү буйынса эштәр

исследование по физике — физика буйынса тикшеренеү

приказ по школе — мәктәп буйынса приказ

хлопоты по хозяйству — хужалыҡ буйынса хәстәрлек

брат по матери — әсәй яғынан ағай

учитель по профессии — профессияһы буйынса уҡытыусы

старший по возрасту — йәш яғынан өлкәне

важный по значению — әһәмиәте буйынса мөһим

значение слова — һүҙҙең мәғәнәһе

происхождение слов — һүҙҙәрҙең килеп сығышы

заимствованные слова — үҙләштерелгән һүҙҙәр

культура слова — телмәр мәҙәниәте

дар слова — һөйләү һәләте

взять своё слово назад — вәғәҙәңде кире алыу

сказать своё веское слово — үҙеңдең төплө фекереңде әйтеү

заключительное слово докладчика — докладсының йомғаҡлау һүҙе

вступительное слово — инеш һүҙ

без дальних (лишних) слов — һүҙҙе оҙаҡҡа һуҙмайынса, оҙон һүҙҙең ҡыҫҡаһы

к слову (сказать) — әйткәндәй, әйтмәксе, һүҙ уңында әйткәндә

на словах: — 1) (устно) телдән

2) (только в разговоре) һүҙҙә генә; не находить слов — һүҙ таба алмау, юғалып ҡалыу

одним словом — бер һүҙ менән әйткәндә, ҡыҫҡаһы

по словам —: 1) әйтеүенсә, әйткәнсә

2) (как говорит, учит кто-л.) әйтеүе (өйрәтеүе, яҙыуы) буйынса; слово в слово — бәйнә-бәйнә, һүҙмә-һүҙ

слово за слово — һүҙ артынан һүҙ, һүҙ эйәрә һүҙ

словом не обмолвиться — бер һүҙ ҙә әйтмәү, бер һүҙ ҙә өндәшмәү

слов нет — һүҙ ҙә юҡ, әлбиттә, ысынлап та

с первого слова — шунда уҡ

с чужих слов — кеше аша ғына ишетеп, кеше һүҙенә нигеҙләнеп

новое слово — яңы фекер

женская гимназия — ҡыҙҙар гимназияһы

трудовая коммуна — хеҙмәт коммунаһы

Парижская коммуна ист. — Париж коммунаһы

сельскохозяйственная коммуна — ауыл хужалығы коммунаһы

замкнутая корпорация — ябыҡ корпорация

огульное обвинение — дәлилһеҙ ғәйепләү

огульная характеристика всего крестьянства — крәҫтиәндәрҙең барыһына бер төрлө характеристика

где-то ударили в колокол – бум, бум, бум — ҡайҙалыр даң-доң итеп саң ҡаҡтылар

ни бум-бум прост. — бер ни белмәү (аңламау)

газетный бум — гәзиттә яҙылған шаҡ ҡатырғыс хәбәр

ходить по буму — бум буйлап атлау